تمرین های صداسازی برای سخنرانی در معنای عام به مجموعه تمرین ها، نرمش ها، بایدها، نباید ها و دیگر موارد برنامه ریزی شده گفته می شود که در تولید بهترین صدای موجود در هر فرد به کار بسته می شود.
صدای خوب و بد نداریم، البته صدای سالم و ناسالم داریم. بسیاری از مردم این تصور را دارند که کیفیت صدا ارثی است و شاید کسی حتی فکر هم نمی کند که با تمرین های صداسازی برای سخنرانی تا چه اندازه می توان کیفیت صدا را بهبود بخشید.
..
تولید صدا همیشه حاصل برخورد است. به عنوان مثال اگر بخواهید ویولون بنوازید حتما باید برخورد اتفاق بیافتد. به معنای ساده تر شما باید با چیزی به چیز دیگری ضربه بزنید که در ویولون با آرشه به سیم های ویولون ضربه می زنیم.
تفاوت یک نوازنده مبتدی با نوازنده حرفه ای در جنس ساز نیست هر چند که جنس ویولون هم مهم است. مهم نوازنده ساز است که چقدر در نواختن این ساز مهارت داشته باشد. اگر شدت، قدرت و سرعت ضربه هایی که با آرشه نواخته می شود مناسب نباشد، نمی توان یک صدای موسیقاییِ دلنوازِ گوشنوازِ کوکِ استاندارد را شنید، که ممکن است حتی یک صدای گوشخراش را هم بشنویم.
سیستم تولید صوت در انسان مانند سازهای بادی (نی، فلوت، ترومپت و …) است. به این معنا که انسان در هنگام تولید صدا با هوا به تارهای صوتی حنجره ضربه می زند. به همین خاطر هم هست که ما در هنگام دم نمی توانیم صحبت کنیم. باید هوا را طی فرایند دم دریافت کنیم و با آن به تارهای صوتی حنجره ضربه بزنیم تا در بازدم بتوانیم تولید صدا کنیم.
حال اگر میزان و اندازه هوای دمی و یا قدرت، شدت و سرعت ضربه ای که با هوا به تارهای صوتی حنجره می زنیم مناسب و به اندازه نباشد، به شدت روی کیفیت صدای تولید شده تاثیر می گذارد. از همین روست که تمرین های تنفس صحیح اولین و مهمترین مرحله تمرین های صداسازی برای سخنرانی است.
..
روش اصولی و صحیح تنفس در هنگام سخنرانی و سخن گفتن، تنفس شکمی و یا دیافراگمی است. اگر می خواهید بدانید که آیا تنفستان صحیح است، کافیست که یک دست خود را روی شکم خود و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید و یک نفس عمیق بکشید. اگر دستی که روی قفسه سینه قرار دارد به سمت بالا حرکت می کند و دستی که روی شکم قرار دارد ثابت و بی حرکت می ماند، مطمئنا تنفس شما تنفس سینه ای است و باید برای اصلاح فرم تنفستان تمرین های زیر را حداقل روزی 45 دقیقه و به مدت سه ماه انجام دهید.
..
اساس تمرین های صداسازی برای سخنرانی بر مبنای تنفس صحیح دیافراگمی استوار است. باید این تمرین را آنقدر انجام دهید که به نقطه ای برسید که به صورت ناخودآگاه تنفس شکمی یا دیافراگمی را انجام دهید.
تمرین های صداسازی برای سخنرانی
..
در ابتدا باید 10 تنفس شکمی انجام دهید. برای این منظور یک دست خود را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید. باید مراقب باشید که شانه ها به هیچ وجه به سمت بالا حرکت نکند. به عبارت ساده تر دستی که روی قفسه سینه قرار دارد بی حرکت باشد و دستی که روی شکم قرار دارد به سمت جلو و عقب حرکت کند.
..
دست خود را در قسمت پشت و در ناحیه کمر قرار دهید و تنفس شکمی را تکرار کنید. برای انجام این تمرین می توانید کمی هم خم شوید مانند پیرمردها که کمی خمیده راه می روند و سپس با کف دست خود به کمر فشار وارد کنید و با تنفس شکمی دست ها را به سمت عقب پس بزنید.
در این تمرین صداسازی برای سخنرانی می خواهیم روی عضلات بین دنده ای تمرکز کنیم. انگشتان خود را روی هضلا بین دنده ای در دو قسمت چپ و راست قرار دهید و شروع به تنفس شکمی کنید. این تمرین را هم 10 بار تکرار کنید. مشاهده می کنید که برای آنکه عضلات بین دنده ای به صورت کامل فعالیت کنند نیاز دارید که کمی شکم را به سمت داخل ببرید. لی در این حالت هم مراقب باشید که شانه ها به سمت بالا حرکت نکنند.
..
برای گرم کردن صدا و آزاد شدن و باز شدن راه گلو این تمرین را 30 بار انجام دهید. با دستان خود از دو طرف پهلوی خود را بگیرید و به آن تا آنجا که امکان دارد فشار بیاورید. سعی کنید انگشتان به ناحیه شکم و شصت ها به ناحیه کمر فشار وارد کنند. سپس تنفس شکمی را آغاز کنید. اگر این کار را خوب انجام دهید احساس می کنید که راه گلو در حال باز شدن است.
در این مرحله از تمرین های صداسازی برای سخنرانی می خواهیم یک تنفس عمیق 360 درجه ای را انجام دهیم و سپس با صدای س مانند خارج شدن خوا از بادکنک، هوا را از ریه ها خارج کنیم. این تمرین را در زمان های 15، 25 ، 35 و40 ثانیه انجام دهید. در هنگام این تمرین مراقب باشید که عضلات گردن، شانه ها و فک در استراحت کامل باشند.
..
در این مرحله قصد داریم ضمن یک تنفس عمیق، هوا را به صورت مصوتهای َ ، ِ ، ُ ، آ، ای، او خارج کنیم. مراقب باشید هنگام این تمرین به هیچ عنوان با عضلات شانه ها و گلو، صدا را کنترل نکنید و اجازه دهید همانطور که در تمرین قبلی ریه را مانند بادکنک پر از هوا می کنید و اجازه می دهید با فشار خودش خارج شود، در این تمرین صداسازی برای سخنرانی هم اجازه دهید مصوت ها بدون هر کنترل و فشار عضلات سینه یا گلو یا شانه ها کاملا رها و آزاد خارج شود.
در این مرحله قصد داریم ضمن یک تنفس عمیق، هوا را به صورت اعداد 1 تا 10 خارج کنیم. در قسمت اول این تمرین اعداد را از 1 تا 10 به صورت بالارونده تلفظ کنید. به این معنی که از یک تا 10 به تدریج اندازه صدا بالاتر می رود و در قسمت دوم از 10 تا یک را به صورت پایین رونده تلفظ کنید به این صورت که اندازه صدا به تدریج کاهش پیدا می کند و پایین می آید.
آخرین تمرین صداسازی برای سخنرانی، تمرین بلندخوانی است و شما باید یک متن یا شعر را انتخاب کنید و با بلندترین صدای خود شروع به خواندن کنید. دقت کنید که هنگام خواندن جیغ نکشید و یا با داد و فریاد نخوانید، فقط قرار است بلند بخوانید.
