تکنیک های ساده برای سخنرانی جذاب :
سخنرانی و سخنوری، در سطوح عالی، دارای سه محور اساسی است:آغاز، متن اصلی، پایان. رعایت اصول و تکنیک های سخنرانی در آغاز ، متن اصلی و پایان می تواند سخنرانی شما را جذاب و حرفه ای کند.
تکنیک های ساده برای سخنرانی جذاب
آغاز سخنرانی ؛ پیک و پیشاهنگ اندیشه و نقشه روشنی از ساختار سخن است. خردمندان عرصه سخنوری بر این باورند که سخنران حرفه ای در آغاز سخن، همه سخنش را بیان می کند. متن سخنرانی شرح، تفسیر، تبیین و توضیح آغاز سخن است.
پیدایش ابر و باد، و رعد و برق و تغییر هوا، مقدمه بارش باران است، چنان که مه غلیظ، سردی هوا و …. نشانه آمدن برف است. آغاز سخن، بهار گفتار است و زمان بذرافشانی، متن گفتار، فصل رویش و برداشت آن.
ارزش آغاز، نسبت به پیکره ی سخن، ارزش بهار است نسبت به سال و سال از بهارش پیداست.
حرکتی موزون، در جهان طبیعت و کتاب تکوین وجود دارد بهاینگونه که روز با سپیده دم آغاز و با طلوع خورشید، گسترش می یابد و پس از ساعات معین، به تدریج، آهنگ غروب می نوازد و سر انجام در افق مغرب، نهان می شود. از این رو سخنرانی و سخنوری نیز با آغاز سخن در ذهن مخاطب طلوع می کند، با متن اصلی گسترش می یابد و با پایان، غروب می کند.
بافت کیفی آغاز
آغاز؛ با نظر به ارزش و اهمیت آن باید دارای شرایط و ویژگی هایی باشد:
سخنور، مطالب صحیح، معقول و متناسب با موضوع را با وضع روحی و عاطفی مخاطب، ادا نماید تا بتواند اعتماد شنونده را جلب کند و به کنجکاوی و تعامل فکری وادارد. استفاده از شعر، خاطره، داستان کوتاه، متن ادبی، سوال چالش برانگیز و تعلیق در آغاز می تواند مخاطب را برای ادامه سخنوری آماده کند.
آغاز را نباید با سخنان سخیف، بی اساس و خنده آور، آغاز کرد، بلکه نیکو آن است تا نگرشی حکیمانه در پشت آن مقدمه درج شده باشد و پرسشی آغاز گر آن باشد، چرا که سوال، کلید مخازن عظیم دانش و زنگ بیداری و هشیاری برای مخاطب است.
آغاز درب ورودی گفتار است و به مقدار اذن ورود و انس ابتدایی با صاحب خانه، ضرورت دارد.
زیرا انسان امروز، با نظر بر جریان زندگی مادی که به سرعت انجام می گیرد، تمایل دارد در امور معقول و علمی، نیز از راه سهل و سریع به نتیجه برسند و از گوش سپردن به سخنان غیر ضروری بیزارند.
گویایی به معنای آنکه دورنمای موضوع را آینهسان نمایش دهد، تا میزانی که مخاطب در مراحل آغازین کلام، دریابد گوینده درباره چه موضوعی سخن خواهد گفت. نکته قابل دقت در آستانه کلام سخنور، آن است که او عذر خواهی از مخاطب خود نجوید، نه از جانب کمبود مطالعه و نه از داشتن لیاقت خود و حضور برخی از بزرگان و شخصیت های علمی؛ زیرا این رویکرد در گام نخست، تلقین منفی به خویشتن و اعلام رسمی ورشکستگی علمی و نداشتن شرایط یک سخنور برجسته است.
به علاوه، این نوع عذرخواهی، موجب می گردد مخاطبان نیز، عذرخواهی را به عنوان نقطه ضعف قبول و آن را یک واقعیت تلقی می کنند؛ نه یک نکته اخلاقی مثبت. از این رو نیکوست، طلب پوزش در اواخر سخنرانی انجام گیرد، تا بازتاب منفی در پی نداشته باشد.
تکنیک های ساده برای سخنرانی جذاب
پس از مقدمه، نوبت به طرح و بررسی اصل موضوع می رسد که از آن به “متن،گفتار” تعبیر می شود. متن پیکره اصلی گفت و گو و بستر مناسب بحث و بررسی مسائل مورد نظر گوینده است.مسیر اصلی گفت و گو و سرنوشت آن با متن و صلب کلام، تعیین می شود که با توجه به اهمیت آن از دو جهت باید مورد بحث قرار گیرد: از نظر پیام و از نظر ساختار.
سخنان گوینده از نظر محتوا باید دارای شرایطی باشد؛ از جمله:
مطالب باید متناسب با عقل و خرد و درک و فهم مخاطبان و هم سطح با معلومات آنان باشد، در غیر این صورت فایده ای نمی برند و جاذبه ای در آن ها ایجاد نمی کند، بلکه در مواردی سبب بدآموزی و کژفهمی نیز می شود. به طور مثال در میان مخاطبان عام سخن از حرکت جوهری، اصل نسبیت، تنازع در بقا، تجرد نفس، حیات برزخی، شبهه آکل و ماکول و . . . نشان از ناشیگری متکلم است و سبب تنفر مخاطبان از شرکت مجدد در این نوع محافل می شود.
مقدار فهم و قدرت درک و تحلیل و نوع فکر و اندیشه مخاطب، در موضع گیری و ارائه رهنمود و تغذیه معنوی او نقش بسزایی دارد.تغذیه کودک شیرخوار باید مناسب دستگاه گوارش و متناسب با مزاج خود وی باشد، تغذیه او با غذای جوان قوی و پرکار یا ورزشکار، به معنای قتل کودک است.
گوینده ای که توان فکری، استعداد و قدرت فهم مخاطب خود را در نظر نگیرد و سخنانی فراتر از فهم آنان به آن ها القا کند، امکان دارد سبب انحراف علمی آنان را فراهم بیاورد و ضربه جبران ناپذیر عقیدتی و عملی وارد کند.
سخنور، پیش از تکیه بر جایگاه سخن، باید بداند در چه موضوعی و از چه دیدگاهی سخن می گوید. سخنور هرچند مجرب و حرفه ای باشد، لازم است بداند که در صحرای بی پایان مفاهیم، در چه نقطه ای قرار گرفته و مخاطبانش را در چه منطقه ای سیر می دهد. چرا که نهان خانه خاطره ها و بایگانی مغز، بخشی از افکار، معلومات، تجربیات و دریافت ها را در دسترس مخاطب می گذارد، اما این افکار ابتدا به سان انبار شلوغ و پر از وسایل و اثاثیه متنوع نامنظم است.
باید یکی از آن ها را که با شرایط لازم، سازگار است؛ برگزیند و آن را بار دگر مورد بازبینی قرار دهد و در قالبی تازه و خوش آیند به تصویر کشد، تا آغاز و انجام آن معلوم گردد. تعیین و انتخاب موضوع، میدان حرکت گوینده را محدود و مسیر او را معین می کند و میان او ودیگر معلومات و محفوظاتش مرزی قرار می دهد. به سان شمشیرزنی که در میدان خط کشی شده، قرار گرفته و نباید از آن خارج شود. موضوع، در حقیقت توضیح و بسط یک جمله و بلکه توضیح یک کلمه است؛ چنان که یک نهال پر شاخ و برگ و یک درخت کهن، از یک دانه، مایه می گیرد.
الف – موضوع گفتار، نباید با نظر مخاطبان، متباین و مساله آفرین باشد.
ب _ مربوط به بخشی از نیازمندی های مخاطبان باشد. البته اگر موضوع نیاز مخاطب نباشد، سخنور میبایست، آن را برای مخاطبان تبدیل به یک مسئله ضروری و حیاتی کند.
ج_موضوع معین شده باید به دقت، تعریف و تجزیه شود، تا به صورت کلی و مبهم عرضه نگردد.
این امر به اعتماد نفس گوینده یاری می دهد، ثانیا شنونده را برای دریافت حقایق در آن موضوع بیشتر ترغیب می کند.
هر سخنران در هنگام ادای سخن در صدد است تا مضمون یا لب کلام خود را به مخاطبان منتقل کند. منتها مضمون را نمی توان صریح و بی پرده برای مخاطب بیان کرد. مضمون حقیقت عریانی است که بیان مستقیم و بی واسطه آن، برای مخاطب زننده و تلخ است. بنابراین سخنور باید برای بیان مضمون بهانه ای پیدا کند که این بهانه همان موضوع سخن است.
به عنوان مثال در بیت
من از روئیدن خار بر سر دیوار دانستم که ناکس کس نمی گردد از این بالا نشینی ها
آیا می توانید مضمون و موضوع را مشخص کنید؟
مصرع دوم شعر مضمون کلام است ولی شاعر نمی تواند در ابتدا آن را بیان کند. از این رو برای بیان مضمون خود که ناکس از بالانشینی کس نمی گردد به دنبال بهانه ای است که همان موضوع شاعر است.
در واقع شاعر روییدن خار روی دیوار را موضوع و یا به عبارتی بهانه ای برای بیان مضمون قرار داده است.
اگر شما بخواهید مضمون صرفه جویی آب را برای مخاطبان خود بیان کنید، از چه موضوعی استفاده م کنید؟ شما می توانید کویر را به عنوان موضوع کلام خود انتخاب کنید. اولین پیامی که با موضوع کویر به مخاطب منتقل می شود ارزشمندی آب است. شما چه موضوعات دیگری به ذهنتان می رسد؟
تکنیک های ساده برای سخنرانی جذاب
سخنور، هنگام تبیین مفاهیم فکری، مطالب را به خوبی ارزش یابی کند و آن را از منابع معتبر انتخاب کند و به گفته هر شخص اعتماد ننماید. باید بکوشد گفته هایش ریشه در فرهنگ اصیل داشته باشد و مخاطبانش را از چشمهسار گوارای حقیقت، سیراب کند، نه آنکه به سرابی دل خوش کند.
در نظر گرفتن مقتضیات زمانی و زبانی
زمان شناسی و آگاهی از مقتضیات زمان، از اصول اولیه فن خطابه و شیوه سخنوری است. بر هر سخنور شایسته ای لازم است شرایط زمانی و شرایط جاری محیط را به دست آورد و بداند که اکنون در چه فضایی سخن می گوید و برای چه کسانی سخنوری می کند. در نظر گرفتن عقاید گوناگونی که در جامعه حاکم است، احترام به حقوق اقلیت ها، مذاهب و نحله های فکری و عقیدتی بر هر سخنرانی واجب است.
با نظر به اهمیت و نقش زمان شناسی و زبان شناسی است که آن را باید عنصر موثر و حصار بلندی دانست که آدمی را از اشتباهات و لغزش های بزرگ زبانی و کلامی به ویژه، در مجاری و امور سیاسی و اجتماعی باز میدارد.
تکنیک های ساده برای سخنرانی جذاب
آغاز و پایان کلام اهمیت ویژه ای دارد. همانطور که یک آغاز حرفه ای می تواند مخاطب را برای ادامه سخنرانی ترغیب کند، یک پایان مناسب هم می تواند سخنرانی را در ذهن مخاطب حک کند و مضمون سخنرانی را در ذهن او ماندگار کند.
یک سخنران حرفه ای همواره باید سعی کند پایان خوشی را برای مخاطب رقم بزند. ترک سخنرانی با خاطرهای خوش، می تواند تاثیرگذاری کلام سخنور را چندین برابر کند. پایان سخنرانی هم مانند آغاز باید مرتبط با موضوع سخنوری باشد.
بسیاری از تکنیک های آغاز برای پایان هم قابل استفاده است.
برای پایان سخن می توان از شعر، داستان کوتاه احساسی، متن ادبی، خاطره ای خوشایند و موارد دیگر بهره جست.
