غزل 174 حافظ: مژده ای دل که دگر باد صبا باز آمد

آموزش لحن دکلمه	مشاوره رایگان فن بیان	نقشه راه فن بیان

.

.
غزل 174 حافظ با مژده ای دل که دگر باد صبا باز آمد آغاز می شود. وزن غزل مژده ای دل ، فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن (بحر رمل مثمن مخبون اصلم) می باشد. در ادامه می توانید متن کامل غزل و همچنین معنی لغات و شرح و تفسیر ابیات را مشاهده کنید. در شرح و تفسیر از کتاب شرح سودی بوسنوی ، شرح حافظ دکتر خطیب رهبر، دکتر عبدالحسین جلالیان و شرح شوق دکتر حمیدیان بهره گرفته شده است. ضمنا می توانید از فایل pdf متن، معنی و تفسیر غزل 174 استفاده کنید.

آنچه در ادامه می خوانید:

1- متن غزل

2- دکلمه غزل 

3- شرح و تفسیر غزل

4- معنی غزل و لغات

متن غزل 174 حافظ

دکلمه غزل 174 حافظ

دکلمه غزل مژده ای دل که دگر باد صبا باز آمد با صدای استاد محمدعلی حسینیان

شرح و تفسیر غزل 174 حافظ

مژده: [ م ُ دَ / دِ ] بشارت . خبر خوش

دگر: [ دِ گ َ ] مخفف «دیگر» است که به معنی باز باشد. لفظ دگر افاده ٔ معنی عطف و تکرار کند. هم . باز. نیز. بار دیگر

باد صبا: بادی که از مشرق می وزد و پیام آور بین عاشق و معشوق است

هدهد: [ هُ هُ ] مرغ افسانه ای است که در دربار سلیمان میزیست . داستان این مرغ وپیام آوری او از سلیمان به جانب بلقیس ملکه ٔ سبا در سوره ٔ نمل آمده. شانه به سر

طرف: [ طَ ] در اصل به معنای گوشه و کنار چشم و در اینجا به معنای ساحل و کناره است

سبا: [ سَ ] نام شهر بلقیس که در نکاح حضرت سلیمان علیه السلام آمده بود و در ملک یمن است

معنی بیت: ای دل بشارت باد که باد صبا دوباره آمده و بوی جانان آورده است. هدهد خوش خبر هم از اطراف کشور سبا برگشته و خبر خوشی در راه است.

برکشیدن: [ بَ کَ / کِ دَ ] برون دادن . برآوردن چنانکه خروش و ناله و نغمه و آواز و مانند اینها را

مرغ سحر: [ مُ سَ حَ ] بلبل

نغمۀ داوودی: مربوط به آواز خواندن داوود پیامبر است که به خوش صدایی مشهور بوده است

معنی بیت: ای بلبل، مانند آواز و نغمه داوود پیامبر، آوازی خوش بخوان که بوی خوش یار از هوا به مشام می رسد.

اختلاف خوانش: خوانش واژۀ فهم، هم با سکون میم و هم با کسرۀ میم صحیح است: عارفی کو که کُنَد فهم، زبانِ سوسن

عارف: [ رِ ] دانا، آگاه، حکیم

زبان سوسن: [ سَ ] گلبرگ های سوسن به شکل زبان است و نوعی از آن که سفید است و ده گلبرگ دارد را سوسن ده زبان هم می گویند. به گل سوسن، صفت های انسانی چون زباندانی، آزادگی و همچنین موجودی دارای فهم و فراست و البته حساس تصویر شده است و گاهی هم متفکر و تودار نشان داده شده که نیاز به درک و فهم دارد

معنی بیت: آیا فرد دانا و حکیمی پیدا نمی شود که راز گل سوسن را درک کند و از او بپرسد که چرا پژمرد و از باغ و بستان رفت و دوباره شکفت و باز آمد. به قول سهراب سپهری که می گوید: چرا مردم نمی دانند که لادن اتفاقی نیست. شاید خواجه دارد متذکر می شود که: در چمن هر ورقی دفتر حالی دگر است / حیف باشد که ز حال همه غافل باشی

اختلاف نسخ: در برخی نسخ به جای بخت، لطف آمده است: “مردمی کرد و کرم، لطف خداداد به من” . همچنین در برخی نسخ در مصرع دوم به جای از راه وفا، از بهر خدا آمده است: کان بت ماه رخ از بهر خدا باز آمد

مردمی: [ مَ دُ ] بزرگواری . مهربانی . عطوفت . کرم . نیکی . مدارا و نرمی ، سخاوت

کرم: [ کَ رَ ] جوانمردی، مروت

بخت: [ بَ ] طالع، اقبال، دولت

خداداد: [ خُ ] فطری، ذاتی

بت: [ بُ ] صنم . کنایه از معشوق خوبرو و زیباست

ماهرخ: [ رُ ] زیباروی

معنی بیت: بخت و اقبال با من یار بود که آن معشوقِ زیبارویِ سنگدل، با من بر سر مهر آمد.

لاله: نوعی گل سرخ که میان آن لکه های سیاه دارد و به آن لال داغدار هم گویند

مِیِ نوشین: شراب خوشگوار

دم: [ دَ ] ایهام دارد و به معنی نفس، بوی و لحظه است

داغ‌دل: [ دِ ] سوخته‌دل . دل‌شکسته . مصیبت عظیم دیده را گویند عموماً و مصیبت فرزند را خصوصاً . تعبیری است از خال یا لکه سیاه درون لاله (و شقایق) . در دکلمه شعر می توان هم به صورت داغِ دل و هم داغْ‌دل خواند

دوا: [ دَ ] مجازاً، درمان . معالجه . طبابت . مداوا . علاج . چاره

معنی بیت: لاله از بویِ نسیمِ صبحگاهی، بویِ شرابِ گوارا شنید و برای درمان و علاج دل سوخته اش به باغ آمد و شکفته شد.

چشم به راه ماندن: منتظر خبر آمدن کسی بودن

آواز درا: [ دَ ] صدای زنگ بزرگ کاروان

معنی بیت: آنقدر چشم انتظار این قافله که آرام جانم در آن است ماندم تا زمانی که صدای زنگ بازگشت کاروان به گوشم رسید.

رنجش: [ رَ جِ ] آزردگی || اندوه . دلتنگی . ملالت || خشم . قهر. غضب . || محنت . مشقت

پیمان: منظور پیمان صلاح و تقوا است

لطف: مهربانی، صلح، آشتی، مدارا

معنی بیت: اگر چه حافظ، دلتنگی و محنت و مشقّتِ بسیار کشید و پیمانِ صلاح و تقوا را زیر پا نهاد، ولی کرم یار ببین که با مدارا و مهربانی، طالب صلح و آشتی شد.