شعر سبز | دکلمه، متن، تحلیل و معنی شعر

در این مقاله دکلمه شعر سبز از مهدی اخوان ثالث با صدای دلنشین استاد محمدعلی حسینیان و همچنین متن و معنی لغات شعر را مشاهده می کنید. امید است مورد توجه سخن آموزان قرار بگیرد.

دکلمه شعر نو یکی از مهمترین تمرین های فن بیان جهت آموزش لحن است. برای رسیدن به لحن مناسب این تمرین می تواند سخن آموزان نوآموز را با چالش های جدی فن بیان و تکنیک های لحن مواجه کند.

آنچه در ادامه می خوانید:

دکلمه شعر سبز

فایل صوتی دکلمه شعر با صدای استاد محمدعلی حسینیان

فایل صوتی تحلیل شعر توسط استاد محمدعلی حسینیان

به زودی …

ویدئوی دکلمه شعر

متن شعر سبز

با تو دیشب تا کجا رفتم.

تا خدا وآن­سویِ صحرایِ خدا رفتم.

من نمی گویم ملایکْ بال در بالم شنا کردند،

من نمی گویم که بارانِ طلا آمد،

با تو لیکْ ای عطرِ سبزِ سایه پرورده¹،

ای پَری که باد می بُرْدَت

از چمنزارِ حریرِ² پُر گلِ پرده،

تا حریمِ³ سایه هایِ سبز

تا بهارِ سبزه هایِ عطر

تا دیاری⁴ که غریبیهاش⁵ می آمد به چشمم آشنا، رفتم.

پا به پایِ تو که می بُرْدی مرا با خویش،

­_ همچنان کز خویش و بی خویشی⁶ _

در رکابِ⁷ تو که می رفتی،

همْعِنان⁸ با نور،

در مُجَلَّل⁹ هَوْدَجِ¹⁰ سِرّ¹¹ و سرود و هوش¹² و حِیرانی¹³،

سویِ اَقْصا¹⁴ مرزهایِ دور؛

_ تو قَصیلِ¹⁵ اسبِ بی آرامِ من، تو چترِ طاووسِ نرِ مستم¹⁶

تو گرامی ترْ تَعَلُّق¹⁷،‌ زُمْرُدینْ¹⁸ زنجیرِ زهرِ¹⁹ مهربانِ من _

پا به پایِ تو

تا تَجَرُّد²⁰ تا رها رفتم.

غرفه هایِ خاطرمْ پُرْ چشمکِ نور و نوازشها

موجسارانْ²¹ زیرِ پایم رامترْ پُل بود.

شُکْرْها بود و شکایتها،

رازها بود و تأمُّل²² بود.

با همهْ سنگینیِ بودن،

و سَبُکْبالیِّ بخشودن،

تا ترازویی که یکسان بود در آفاقِ²³ عدلِ او

عِزَّت²⁴ و عَزْل²⁵ و عزا²⁶ رفتم.

چند و چونها در دلم مُردند،

که به سویِ بی چرا رفتم.

***

شُکْرِ پُرْ اَشکمْ نِثارَت باد.

خانه اَت آباد ای ویرانیِ سبزِ²⁷ عزیزِ من،

ای زِبَرْجَدْگونْ²⁸ نگینِ‌²⁹ خاتَمَتْ³⁰ بازیچۀ هر باد

تا کجا بُردی مرا دیشب،

با تو دیشب تا کجا رفتم.

معنی لغات شعر سبز

1- پرورده/parvarde/: پروریده؛ پرورش‌یافته؛ پرورش‌داده‌شده. تربیت‌شده.

2- حریر/harir/: ابریشم. پارچۀ ابریشمی. جامۀ ابریشمی؛ پرنیان؛ پرند.

3- حریم /harim/: محدوده، حیطه، قلمرو، مرز

4-دیار: سرزمین، خانه، مکان، جا

5- غریب: [مجاز] موجب شگفتی؛ عجیب. غریبیهاش: عجایبش

6- بی خویشی: از خود بی خود شدگی . از خودی خود رستگی :
کار من سربازی و بی خویشی است
کار شاهنشاه من سربخشی است (مولوی)

7- در رکاب کسی بودن: حاضر بودن . آماده بودن . همراهی کردن

8- همعنان: همدوش، همراه، همقدم

9- مجلل /mojallal/: باشکوه، باشوکت، باعظمت، پرابهت، پرطمطراق، شکوهمند، فرمند، لوکس

10-هودج /ho[w]daj/: تختروان، عماره، کجاوه، محمل

11- سِرّ: راز پوشیده، نهان

12- هوش /huš/: خرد، عقل . درایت، فراست، فهم، کیاست . ادراک، شعور . جان، روح

13- حیرانی: سرگشتگی و تحیر. پریشانی . اضطراب . حیرت

14- اقصا /’aqsā/: اقطار، دوردستها، نقاط

معنی لغت شعر

15- قَصیل: آنچه سبز بریده شود از کشت . علف جو که سبز بریده شود برای چارپایان . خوراک چارپایان .
تو قصیل اسب بی آرام من به معنای ای آرام جانم یا دلآرام من است.

16- چتر طاووس نر مست: مقصود دم چتری با پرهای رنگین بسیار زیبای طاووس نری است که آماده جفت گیری و عشق بازی است.
تو چتر طاووس نر مستم به معنای زیبای من است.

17- تَعَلُّق /ta’alloq/: دلبستگی، علاقه، علقه، وابستگی

18- زمردین /zomorrodin/: منسوب به زمرد، زمردی ، ساخته شده از زمرد. سنگی قیمتی و معمولاً سبزرنگ که در جواهرسازی به‌ کار می‌رود. به ضرورت وزن شعر با سکون م خوانده می شود.

19- زهر /zahr/: داروی کشنده؛ هر دارویی که جانداری را هلاک کند؛ سم، شرنگ، شوکران، هلاهل

20- تجرد /tajarrod/: حالت تجرد ؛ حالت تنهائی و گوشه نشینی . عالم تجرد ؛ عالم انقطاع از ما سوی ﷲ

21- موجساران: سار در آخر بعضی کلمات مرکب پسوند مکان است که بیشتر معنای کثرت و انبوهی را می رساند. چشمه – سار. از ادات تشبیه که معنای مانند و شبیه را می رساند: بادسار.

22- تامل /ta’ammol/: تانی، درنگ، مکث، تاخیر . شکیبایی، مصابرت . اندیشه، تعقل، تفکر، غور، فکر، ژرفاندیشی . مراقبه، مکاشفه . اندیشه کردن، اندیشیدن، تعقل کردن . درنگ کردن . دوراندیشی کردن

23- آفاق /’āfāq/: جهان، دنیا، عالم، گیتی . افقها، کرانه ها

24- عزت /’ezzat/: ارجمندی؛ احترام.

25- عزل /’azl/: برکنار کردن از کار

26- عزا /’azā/: عزیت، داغ، سوگ، سوگواری، ماتم، مصیبت

27- سبز /sabz/: معشوق

28- زبرجدگون /ze(a)barjad/: مانند زبرجد. نوعی سنگ قیمتی به رنگ زرد یا سبز که در جواهرسازی به کار می‌رود.

29- نگین /negin/: آنچه بر روی انگشتری نصب کنند . [قدیمی] سنگ قیمتی و گوهر که بر روی چیزی نصب کنند.
نگین تویی و چو انگشتری‌ست ملک جهان
بها و قیمت انگشتری بود ز نگین

30- خاتم /xātam/: ]قدیمی] انگشتر؛ انگشتری