شعر سرگذشت | دکلمه، متن، تحلیل و معنی شعر

در این مقاله، متن، تحلیل، معنی و دکلمه شعر سرگذشت از احمد شاملو با صدای زیبا و دلنشین احمد شاملو و استاد محمدعلی حسینیان بنیانگذار آموزش سخنوری حرفه ای و فن بیان در کشور را می شنویم.

دکلمه شعر نو یکی از مهمترین و موثرترین تمرین های فن بیان برای آموزش لحن در فن بیان است. برای رسیدن به لحن درست و دقیق در فن بیان، این تمرین می تواند سخن آموزان و هنرجویان فن بیان و سخنرانی را با چالش های جدی فن بیان و تکنیک های لحن روبرو کند.

همچنین می توانید به مقاله و ویدئوی تمرین دکلمه شعر نو برای آشنایی بیشتر با آموزش دکلمه مراجعه کنید.

آنچه در ادامه می خوانید:

دکلمه شعر

دانلود فایل صوتی دکلمه شعر سرگذشت با صدای استاد محمدعلی حسینیان

نقد و بررسی و تحلیل شعر

به زودی …

ویدئوی دکلمه شعر 

متن شعر سرگذشت 

سایۀ ابری شدم بر دشت‌ها دامن کشاندم¹:
خارکَن² با پُشتۀ² خارش به راه افتاد
عابری خاموش، در راهِ غبارآلوده با خود گفت:
₍₍ ــ هه! چه خاصیت که آدم سایۀ یک ابر باشد!  ₍₍

کفترِ چاهی⁴ شدم از بُرجِ ویران پَرکشیدم:
برزگر⁵ پیراهنی بر چوب، رویِ خِرمنش⁶ آویخت
دشت‌بان، بیرونِ کلبه، سایبانِ چشم‌هایش کرد دستش را و با خود گفت:
₍₍ ــ هه! چه خاصیت که آدم کفترِ تنهای بُرجِ کهنه‌یی باشد؟ ₍₍

آهویِ وحشی شدم از کوه تا صحرا دویدم:
کودکان در دشتْ بانگی⁷ شادمان کردند
گاریِ خُردی⁸ گذشت، ارابه‌رانِ⁹ پیر با خود گفت:
₍₍ ــ هه! چه خاصیت که آدم آهویِ بی‌جفتِ دشتی دور باشد؟ ₍₍

ماهیِ دریا شدم نیزارِ غوکانِ¹⁰ غمین¹¹ را تا خلیجِ دور پیمودم.
مرغِ دریایی غریوی¹² سخت کرد از ساحلِ متروک¹³
مردِ قایقچی¹⁴ کنارِ قایقش بر ماسۀ مرطوب با خود گفت:
₍₍ ــ هه! چه خاصیت که آدم ماهیِ ولگردِ دریایی خموش و سرد باشد؟ ₍₍

□

کفترِ چاهی شدم از بُرجِ ویران پَرکشیدم
سایۀ ابری شدم بر دشت‌ها دامن کشاندم
آهویِ وحشی شدم از کوه تا صحرا دویدم
ماهیِ دریا شدم بر آب‌هایِ تیره راندم.

دَلْقِ¹⁵ درویشان به دوش افکندم و اوراد¹⁶ خواندم
یارِ خاموشان شدم بیغوله‌هایِ¹⁷ راز، گشتم.
هفت کفشِ آهنین پوشیدم و تا قاف¹⁸ رفتم
مرغِ قافْ افسانه بود، افسانه خواندم بازگشتم.

خاکِ هفت اقلیم را افتان و خیزان درنوشتم
خانۀ جادوگران را در زدم، طَرْفی¹⁹ نبستم.
مرغِ آبی را به کوه و دشت و صحرا جُستم و بیهوده جُستم
پس سَمَنْدَر²⁰ گشتم و بر آتشِ مردم نشستم.
احمد شاملو – 1330

معنی لغات شعر سرگذشت

1- دامن کشاندن: خرامیدن با ناز . راه رفتن با ناز

2- خارکن/xārkan/: کسی که کارش کندن خار از بیابان و فروختن آن است؛ خارکش.

3- پشته/pošte/: باری که آن را به پشت بتوان برداشت؛ پشتواره؛ کوله‌بار.

4- کفتر چاهی: کبوتر چاهی: نوعی کبوتر با پرهای کبود و خاکستری که معمولاً به‌طور دسته‌جمعی در چاههای بیرون آبادی‌ها و بقاع و مزارهای امامان و امامزادگان به‌سر می‌برند.

5- برزگر/barz[e]gar/:کشاورز؛ زارع.

6- خرمن/xa(e)rman/: (کشاورزی) محصول دروشده و وی‌هم‌ریخته که هنوز نکوبیده و کاه آن را جدا نکرده‌اند . [مجاز] تودۀ چیزی.

7- بانگ/bāng/: آواز . فریاد . بانگ زدن: (مصدر لازم) . فریاد زدن . آواز برآوردن . خواندن یا راندن کسی از روی خشم و غضب.

8- خُرد: کوچک

9- ارابه ران/’arrāberān/: رانندۀ ارابه .

10- غوکان: وزغ ، غوک و قورباغه

11- غمین/qamin/: غمگین؛ غمناک؛ اندوهگین

12- غریو/qariv/: غریویدن . (اسم) فریاد؛ خروش؛ بانگ بلند . (اسم) بانگ و فریاد از روی خشم

13- متروک/matruk/: گذاشته‌شده؛ واگذاشته‌شده؛ واگذاشته . بیرونق . رها، واگذاشته، ول . متروکه، ویران، خالی از سکنه ≠ آباد، مسکون . خراب، خرابه ≠ آباد

14- قایقچی/qāyeqči/: قایق‌ران.

15- دلق/dalq/: خرقه؛ پوستین؛ جامۀ درویشی؛ لباس ژنده و مرقع که درویشان به تن می‌کنند.

16- اوراد/’o[w]rād/: وِرد . ادعیه، اذکار

17- بیغوله/beyqule/: کنج؛ گوشه . بیراهه . گوشۀ خانه . ویرانه . گوشه‌ای دور از مردم.

18- قاف/qāf/: در افسانه‌ها، کوهی که می‌پنداشتند سیمرغ بر فراز آن آشیانه داشته:
گاه خورشید و گهی دریا شوی
گاه کوه قاف و گه عنقا شوی (مولوی: ۱۹۶)
چنان پهن خوان کَرَم گسترد
که سیمرغ در قاف روزی خورد (سعدی۱: ۳۴).
قاف‌تاقاف: [قدیمی، مجاز] سرتاسر جهان؛ کران‌تا‌کران.

19- طرفی/tarfi/: بهره ای؛ فایده ای.

20- سمندر/samandar/: (زیست‌شناسی) جانوری با دم بلند و دست و پای کوتاه شبیه مارمولک که در آب و خشکی زندگی می‌کند و در مکان‌های تاریک و مرطوب به سر می‌برد.[قدیمی] جانوری افسانه‌ای که درون آتش زندگی می کند:
به دریا نخواهد شدن بط غریق
سمندر چه داند عذاب‌الحریق (سعدی۱: ۱۰۳).