اینکه زبان بدن چیست و چگونه بروز و ظهور می باید، در حقیقت هنوز مورد بحث و تحقیق است. زبان بدن در فضای ارتباط انسانی، از زمانی که ارتباط به عنوان یک دانش مستقل مورد مطالعه قرار گرفت  به محور مباحث ارتباطات غیرکلامی تبدیل شد.

فیلم آموزشی زبان بدن توسط استاد حسینیان

آنچه در ادامه مقاله می خوانید:

1- زبان بدن به انگلیسی

2- تعریف زبان بدن چیست؟

3- تشخیص احساسات از روی زبان بدن چهره

4- پیش بینی رفتار دیگران از روی زبان بدن چشم ها

5- زبان بدن سر

6- زبان بدن دست ها

7- زبان بدن لمس کردن مهمترین مهارت ارتباط حرفه ای

8- از زبان بدن مو، قد و وزن چه ویژگی های شخصیتی را می فهمیم؟

9- زبان بدن دست دادن

10- چند مثال برای زبان بدن مشترک

11- تاریخچه زبان بدن چیست؟

زبان بدن به انگلیسی

Body language: زبان بدن

Nonverbal communication: ارتباط غیر کلامی

تعریف زبان بدن چیست ؟

ارتباط غیر کلامی ارتباطی است که در آن انتقال پیام از طریق زبان بدن به وسیلۀ حالات چهره، لحن صدا، نگاه، حالات بدن، ژست ها، تماس های بدنی، رفتار فضایی، لباس و سایر جنبه های ظاهری و بو، صورت میگیرد.

تشخیص احساسات از روی زبان بدن چهره

مطالعات پژوهشگران و محققان زبان بدن چهره نشان داده است که در مجموع هفت حالت احساسی و عاطفی در انسان وجود دارد. این هفت حالت عاطفی در همه انسان ها از هر قوم و قبیله و کشوری ثابت است و دریافت معنایی مشابهی در مخاطب ایجاد می کند.

این هفت حالت شامل شادی، تعحب، ترس، غم، خشم، تنفر و تحقیر است. البته احساسات دیگری همچون شور و شوق، درد، شرم، گیجی، تردید و … وجود دارد که قابل تفریق از سایر احساسات اصلی نیست. همچنین تشخیص ترس و تعجب کار بسیار دشواری است.

مشاهده فیلم آموزشی زبان بدن چهره و همچنین تمرینات منظم در این زمینه می تواند مهارت باورنکردنی در تشخیص احساسات از روی زبان بدن چهره برای شما به ارمغان بیاورد.

پیش بینی رفتار دیگران از روی زبان بدن چشم ها

کافیست به چشمان دیگران توجه کنید و مهارت لازم در تشخیص زبان بدن چشم ها را داشته باشید تا بتوانید بسیاری از رفتارها را پیش بینی و تحلیل کنید. چشم ها مرکز استراتژیک زبان بدن است و هیچ نقطه دیگری در زبان بدن به این اندازه اهمیت ندارد.

ژست های زبان بدن چشم که باعث جذابیت شما می شود

کمان ابرو، ابرو بالا انداختن، چشمک زدن، ارتباط چشمی طولانی مدت و گشادی مردمک چشم از جمله مواردی است که می تواند جذابیت ارتباطی شما را صدچندان کند. ما عاشق کسانی هستیم که می توانند ارتباط چشمی طولانی مدت برقرار کنند، در مواقع لزوم با یک چشمک از ما دلبری می کنند و با بالا انداختن ابرو به ما خوش آمد می گویند.

6 ژست اصلی زبان بدن چشم

زمانی که کسی از ما بپرسد چشمان اولین عشق زندگی ات چه رنگی بوده است به بالا و راست نگاه می کنیم. ولی اگر از ما بخواهد در مورد خانه رویایی خود صحبت کنیم به بالا و چپ نگاه می کنیم. اما زمانی که بخواهیم صدای جدیدی را برای نقش عروسکی خلق کنیم به سمت چپ نگاه می کنیم. وقتی به یاد صدای مادرمان که دیگر نیست می افتیم به سمت راست نگاه می کنیم. با خودمان که حرف می زنیم به سمت پایین و راست و هنگامی که طعم و مزه ای را می خواهیم به یاد بیاوریم به سمت پایین و چپ نگاه می کنیم.

زبان بدن سر

زبان بدن سر از این جهت مهم است که هیچ زبان بدن دیگری به این اندازه به احساسات و عواطف منفی و مثبت ما ربط ندارد. با شناخت زبان بدن سر شما به راحتی می توانید متوجه شوید که آیا کسی که با او را بطه دارید حال خوبی دارد یا خیر.

زبان بدن سر مثبت

حالت های سربالا، سر متمایل به یک سمت، سر تکان دادن، سر فرود آوردن، دست های به هم قلاب شده، لمس کردن موها با کف دست، سینی صورت و همچنین زمانی که سر پایین است و شخص به سمت بالا نگاه می کند از جمله ژست های زبان بدن سر است که می توانید از آن نتیجه بگیرید که اوضاع خوب است و اگر درخواست یا پیشنهادی دارید و نیاز به جواب مثبت دارید وقتش است.

زبان بدن سر منفی

حالت های پریشان کردن موها، مالیدن و خاراند پشت سر، مالیدن پیشانی، پایین انداختن سر، دست ها را روی سر گذاشتن، تکان دادن افقی سر، شانه بالا انداختن، چین و چروک پیشانی و دست به چانه قرار دادن همگی به این معناست که اوضاع خوب نیست. بهتر است در این حالات مراقب باشید و صرفا یا صبوری کنید و یا رفتارهای حمایتی در پیش بگیرید.

زبان بدن دست ها

آدام کِندُن (Adam Kendon’s term 2008) می گوید که حرکات دست ها قسمتی از کلام است نه چیزی اضافه بر کلام. حرکات دست ها و بازوها باعث می شود مخاطبان به شما توجه کنند.اسپنسر کلی، دانشیار روان‌شناسی و مدیر مرکز زبان و مغز در دانشگاه کولگیت، فهمید که ژست‌های زبان بدن دست باعث می‌شود دیگران به آواشناسی گفتار توجه کنند. کلی گفت: «ژست‌ها صرفاً افزودنی‌های زبان نیستند، بلکه ممکن است در واقع بخش اساسی و اصلی آن باشند.»

حرکات دستی که سخنوران باید از آن استفاده کنند

در زبان بدن دست ها به 20 زبان بدن دست ها که سخنوران بزرگ و تاثیرگذار از آن استفاده کرده اند اشاره شده است. این مجموعه برای استفاده مخاطبان هنگام ارائه و پرزنت و سخنرانی گردآوری شده است.

ژست های منفی زبان بدن دست ها

گرفتن شست رو به پایین، مچ آویزان، گرفتن بازوها، شانه بالا انداختن، ژست بیا اینجا و … از جمله زبان بدن و ژست های منفی دست هاست.

زبان بدن لمس کردن

زبان بدن لمس کردن از پایه ای ترین فرم های ارتباط انسانی است. قبل از هر نوع ارتباطی، انسان لمس کردن را می آموزد. انسان ها با لمس کردن همدیگر، پیام های دوستانه، عاشقانه و یا حتی دشمنانه و کینه توزانه به هم می دهند.

انواع لمس کردن

بوسیدن، در آغوش گرفتن، گرفتن دست ها، لمس کردن بازوها و همچنین ضربه زدن با کف دست، نوازش کردن، ضربه با سر به نقاط مختلف بدن از جمله انواع زبان بدن لمس کردن است.

حساسیت قسمت های مختلف بدن در برابر لمس متفاوت است. آرنج ها از کمترین حساسیت و بازوها و شانه ها از بیشترین حساسیت برخوردارند. اگر با کسی صمیمی نیستید بازوی او را لمس نکنید.

از زبان بدن مو، قد و وزن چه ویژگی های شخصیتی را می فهمیم؟

وقتی زن یا مردی را می بینیم اولین چیزی که توجه ما را جلب می کند قد، وزن و رنگ و مدل موهایش است. مهارت زبان بدن قد، وزن، رنگ پوست و مو می تواند در تحلیل اولیه شما تاثیر بسیار زیادی داشته باشد

زبان بدن قد

جالب است که بسیاری زوج ایده آل را زوجی می دانند که در آن مرد کمی قدبلندتر از زن باشد. قد بلند نشانه قدرت و تسلط است. قبلا فقط در بین مردان ولی امروز در بین زنان هم این موضوع اهمیت زیادی پیدا کرده است.

زبان بدن وزن

عروسک باربی برای نخستین بار در 1959 در شهر نیویورک پایتخت آمریکا به نمایش درآمد. در طول سالها میلیاردها عروسک باربی به فروش رفت و به نماد اعتماد به نفس در زنان تبدیل شد. امروز زنان به میزان فاصله وزنی خودشان از فرم باربی بودن، اعتماد به نفسشان را هم از دست می دهند. حتی ممکن است دچار ناراحتی های روانی و افسردگی هم شوند. عمل های بی شمار زیبایی که برای لاغر کردن استفاده می شود موید همین مطلب است.

زبان بدن رنگ پوست

با تمام مبارزاتی که در دنیا برای رفع تبعیض نژادی انجام شده است واقعیت تلخ این است که هنوز هم آثار آن در جوامع باقی است. شاید با یک سوال این موضوع روشن تر شود. اگر در همین لحظه مردان و زنان موفق در تجارت، سیاست، ورزش و … را در ذهن خود مجسم کنید، چند نفر آن ها سیاه پوست یا رنگین پوست هستند؟

زبان بدن مو

آمارها نشان می دهد که مردانی که موی کوتاهتری دارند شانس استخدام بیشتری دارند. مردانی که موی بلند دارند بچه گانه تر به نظر می رسند و از اعتبار کمتری برخوردارند. جالب است که بر خلاف تصور همگانی موی بلند در زنان هم شانس آن ها را برای استخدام را کاهش می دهد.

زبان بدن دست دادن

در طول روز ممکن است با افراد بسیاری دست دهید و یا به اصطلاح مصافحه کنید. غافل از این که زبان بدن دست داده از چه اهمیت شگرفی برخوردار است و چه تاثیرات عظیمی را در روابط شما به جای می گذارد.

صرفا با یکبار دست دادن، شما می توانید به نگرش کلی مخاطبتان پی ببرید. اینکه او با احترام و یک نگاه برابر و عادلانه به شما نگاه می کند، با خود را از شما بالاتر و یا پایین تر می داند.

در زبان بدن دست دادن بایدها و نباید های زیادی وجود دارد که آگاهی از هر کدام می تواند شما را به سمت برقراری ارتباط موثر هدایت کند. با دست خیس دست دادن، محکم دست دادن و یا شل و وارفته و نوک انگشتی و مرموز دست دادن از جمله مواردی است که می تواند تاثیرات مخربی را در مخاطب ایجاد کند.

چند مثال برای زبان بدن مشترک و عمومی

الف) زبان بدن تهاجمی و پرخاشگرانه

بیش از اندازه محکم دست می دهند

ارتباط چشمی به نحوی است که به نقطه هدف خیره می شوند

دست ها روی ران قرار می گیرد و یا پاها بیش از از همه فاصله می گیرند و باز می شوند

بیش از حد نزدیک می شوند و فضای شخصی را رعایت نمی کنند

حرکات فیزیکی پرخاشگرانه دارند مانند استفاده زیاد از انگشت اشاره

ب) زبان بدن تدافعی

دستها و یا پاهای متقاطع مانند دست به سینه نشستن و یا قفل قوزک پا

نداشتن ارتباط چشمی

شانه های خمیده و قوزکرده

حرکت چشم ها به سمت بالا برای نشان دادن حالت ناراحتی، دلخوری و یا عصبانیت (eye roll)

خم شدن به عقب. تصور کنید زمانی که بوی خوشی را احساس می کنید و به سمت آن خم می شوید و یا بوی بدی را احساس می کنید و برخلاف آن به سمت عقب متمایل می شوید

ج) زبان بدن افراد عصبانی

جویدن ناخن

بی قرار و بی حوصله

سریع راه رفتن

تکان دادن پا با سرعت زیاد

ضربه زدن سریع و محکم با انگشتان دست

دست دادن ضعیف و بی رمق

گذاشتن دست روی سر

د) زبان بدن افراد خسته و بی حوصله

عدم ارتباط چشمی

مالیدن سر و صورت

بیقراری

نشتسن با ناراحتی

جابجایی وزن بادن با حالت ناخوشایند

ه) زبان بدن برای ایجاد جذابیت

ارتباط چشمی مناسب

استفاده از ژست ها و زبان بدن اعتماد به نفس

پاها را به اندازه عرض شانه ها باز کنید

وزنتان را روی هر دو پا قرار دهید

شانه ها به عقب و سر کمی به سمت بالا متمایل شود

دست ها در جیب با نشان دادن انگشت شصت یا دست به کمر، یا دست های کمی باز در کنار بدن

حفظ تماس چشمی در حدود 60% تا 70%

لبخند فراموش نشود

تاریخچه زبان بدن چیست ؟

برای اینکه بدانیم زبان بدن چیست باید نگاهی به تاریخچه پیدایش این علم داشته باشیم و با دانشمندانی که پایه گذار آن بودند آشنا شویم تا به درک درست تری از مفاهیم زبان بدن برسیم.

چارلز داروین و مقاله بیان احساسات در انسان و حیوانات

مطالعات زبان بدن از سال 1872 با انتشار مقاله بیان احساسات در انسان و حیوانات توسط چارلز داروین آغاز شد. داروین با مطالعه روی رفتار حیواناتی مانند شیر، ببر و انواع گربه ها به این نتیجه رسید که این حیوانات با ژست ها و سایر حرکات زبان بدن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.

ری بردویستل و وضع اصطلاح زبان بدن

اصطلاح زبان بدن برای اولین بار توسط ری بردویستل (Ray Birdwhistell) در سال 1952 مطرح شد. او یک انسان شناس بود که نحوه ارتباط افراد با یکدیگر را با استفاده از سیگنال های غیر کلامی مورد مطالعه قرار داد. او از افراد فیلم می ساخت و آنها را تجزیه و تحلیل می کرد تا الگوهای رفتاری را در موقعیت های مختلف اجتماعی تشخیص دهد.

Birdwhistell اشاره کرد که “حرکات زبان بدن انسان از نظر معنی با سایر حیوانات متفاوت است. از حرکات زبان تنی در انسان با توجه به زمینه ارتباطی که در آن ایجاد می شود، می توان تفسیرها و ترجمه های متفاوتی داشت. او در برابر این ایده که زبان بدن می تواند به روش مطلق رمزگشایی شود مقاومت کرد. همچنین او اظهار داشت که هر حرکت زبان بدن باید به طور گسترده و همراه با سایر عناصر دیگر در ارتباط تفسیر شود.

آلبرت محرابیان و قانون 55-38-7

آلبرت محرابیان، متولد 1939 در خانواده ای ارمنی است که در ایران زندگی می کردند. او استاد برجسته روانشناسی در دانشگاه کالیفرنیا بود. یافته های محرابیان در مورد پیام های ناسازگار احساسات و نگرش ها به عنوان قانون  7٪ -38٪ -55٪ شناخته شده است.

این قانون بیان می کرد که انتقال احساسات محبت آمیز، از طریق کلام، چهره و لحن انجام می شود. اگر این پیام ها ناسازگار باشد، پیامی که مورد قضاوت قرار میگیرد با درصد بسیار بیشتری مربوط به لحن و چهره است تا کلام.

از این قانون برداشت های نادرستی شد و به تمامی موارد ارتباطی نسبت داده شد. حال آنکه این نتایج از ترکیب نادرست دو آزمایش توسط محرابیان به دست آمده بود، ثانیا در این آزمایش فقط زنان شرکت کرده بودند و نه مردان. ثالثا این آزمایش فقط در مورد احساسات مثبت (روابط عاشقانه و محبت آمیز) انجام شد و نه احساسات منفی.

پل آکمن و بیان احساسات چهره

پل اکمن متولد 1934 و دانشمند زبان بدن روانشناسی اهل آمریکا است. عمده تحقیقات او در زمینه احساسات انسانی و به خصوص دروغگویی است. همچنین در فراگیری و جهان شمولی بیان احساسات با چهره تحقیقات گسترده ای انجام داد.

هفت بیان احساس چهره پل اکمن (microexpressions)

او با مطالعه فرهنگ های مختلف در جهان و سفر به نقاط مختلف، دریافت هفت حالت چهره وجود دارد که همه مردم فارغ از هر رنگ و نژاد و جنسیت، آن را به شکل یکسانی در چهره خود بروز می دهند. هفت احساس جهانی پل اکمن شامل شادی، غم، عصبانیت، انزجار، تحقیر، ترس و تعجب است.

پل اکمن و سریال lie to me

دو کتاب معرف پل اکمن، احساسات آشکار (Emotions Revealed) و دروغ گویی (Telling Lies) است. با اینکه پل اکمن مقاله ها و تحقیقات و جایگاه علمی قدرتمند و تردیدناپذیری در زمینه زبان بدن دارد، ولی آنچه باعث شهرت او شد سریال lie to me بود. که بارها و بارها به کارهای او در این سریال ارجاع داده می شود و این سریال مورد حمایت وی نیز قرار گرفت.

عبارت زیر جمله معروف پل اکمن در کتاب درغگویی است:

هر داستان سه وجه دارد. آن طور که تو می گویی. آن طور که او می گوید و آن طور که واقعا روی داده است.